ترمز ضد قفل چیست و چه قابلیتی دارد؟
خلاصه این مطلب:
تعریف ترمز ABS: سیستم ترمز ضد قفل (ABS) مانع قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری می‌شود و کنترل بیشتری به راننده می‌دهد.
عملکرد سیستم: با استفاده از سنسورها و کنترل فشار ترمز، ABS باعث کاهش لغزش و افزایش کنترل خودرو در جاده‌های لغزنده می‌شود.
نحوه عملکرد سیستم: هنگام ترمزگیری، سنسورها سرعت چرخ‌ها را بررسی می‌کنند و در صورت لغزش، سیستم فشار ترمز را در آن چرخ کاهش می‌دهد.
انواع ABS: سیستم‌ها به سه نوع تقسیم می‌شوند—چهار کاناله (برای هر چرخ سنسور مستقل)، سه کاناله، و یک کاناله.
روش‌های عیب‌یابی: بررسی لامپ ABS، حسگرهای سرعت، فشار ترمز و کنترل‌کننده ABS از راه‌های اصلی تشخیص خرابی هستند.
نکات نگهداری: بررسی منظم حسگرها و کنترل‌کننده‌ها، و رعایت اصول رانندگی ایمن، در سلامت سیستم ABS مؤثرند.
ترمز ضد قفل (ABS) چیست و چه قابلیتی دارد؟
سیستم ترمز ضد قفل (ABS) یکی از سیستم‌های پیشرفته‌ی ترمز خودرو است که با کنترل قفل شدن چرخ‌ها در هنگام ترمز کردن، از ایجاد موقعیت نامطلوبی برای راننده جلوگیری می‌کند. با فعال بودن این سیستم، چرخ‌های خودرو در طول ترمز کردن قفل نمی‌شوند و برای راننده قابلیت کنترل بیشتری بر روی خودرو فراهم می‌کند.
با استفاده از سنسورهای مختلف، سیستم ABS به صورت خودکار فشار ترمز را کنترل می‌کند تا جلوی قفل شدن چرخ‌ها گرفته شود. با کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها، خودرو بهبود عملکرد ترمز دارد و حتی در شرایطی که سطح جاده خیلی لغزنده باشد، برای راننده کنترل خودرو بهتر است و خطر بروز حادثه کاهش می‌یابد.
به طور کلی، سیستم ترمز ضد قفل یکی از مهمترین ویژگی‌های ایمنی خودرو است که به راننده کمک می‌کند تا در هنگام ترمز کردن، خودرو را به راحتی کنترل کند و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کند.
کارایی های ترمز abs
1. بهبود عملکرد ترمز: سیستم ABS به صورت خودکار فشار ترمز را کنترل می‌کند تا جلوی قفل شدن چرخ‌ها گرفته شود. با کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها، خودرو بهبود عملکرد ترمز دارد و حتی در شرایطی که سطح جاده خیلی لغزنده باشد، برای راننده کنترل خودرو بهتر است و خطر بروز حادثه کاهش می‌یابد.
2. کاهش فاصله ترمز: با استفاده از سیستم ABS، فاصله ترمز خودرو کاهش می‌یابد. در هنگام ترمز کردن، چرخ‌ها آزاد می‌شوند و به راحتی می‌توانند ترمز خودرو را کنترل کنند. این باعث می‌شود که فاصله ترمز خودرو بهبود پیدا کند و در نتیجه، خطر بروز حادثه کاهش می‌یابد.
3. کنترل بهتر در شرایط لغزش: در شرایطی که سطح جاده لغزنده باشد، سیستم ABS به کنترل بهتر خودرو در این شرایط کمک می‌کند. با اینکه چرخ‌ها در حال لغزش هستند، سیستم ABS با کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها، خودرو را به خوبی کنترل می‌کند و حتی در شرایط دشوار، خطر بروز حوادث کاهش می‌یابد.
4. راننده را در شرایط ترمز کردن بهتر آگاه می‌کند: با فعال بودن سیستم ABS، راننده در هنگام ترمز کردن به صورت دقیق‌تری به شرایط جاده آگاه خواهد شد. با اینکه نمی‌تواند به طور کامل ازقفل شدن چرخ‌ها جلوگیری کند، اما به راننده این امکان را می‌دهد که در حین ترمز کردن، خودرو را بهتر کنترل کند.
اجزای سیستم ترمز ABS عبارتند از:
1. سنسورهای سرعت: این سنسورها در هر یک از چرخ‌های خودرو نصب شده و سرعت چرخ را اندازه‌گیری می‌کنند. این اطلاعات به کنترل کننده سیستم ABS منتقل شده و در تشخیص لغزش چرخ‌ها و کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها استفاده می‌شود.
2. کنترل کننده: این قسمت از سیستم ABS مسئول کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها است. با دریافت اطلاعات سنسورهای سرعت، کنترل کننده مشخص می‌کند کدام یک از چرخ‌ها دچار لغزش شده است و فشار ترمز را در آن چرخ کاهش می‌دهد تا قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری شود.
بخش کنترل کننده سیستم ABS به دو قسمت کوچکتر تقسیم می‌شود که عبارتند از:
واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و واحد کنترل هیدرولیکی (HCU)، هر کدام از این واحدها وظایف خاص خود را در کنترل ترمز خودرو با سیستم ABS دارند.
ECU بخشی از کنترل کننده سیستم ABS است که با استفاده از اطلاعات دریافتی از سنسورهای سرعت چرخ‌ها، مشخص می‌کند کدام چرخ‌ها دچار لغزش شده‌اند و به HCU اطلاعات لازم برای تنظیم فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها را می‌دهد. همچنین، ECU مسئول بررسی وضعیت سیستم ABS و گزارش نقص و خرابی‌های آن است.
HCU نیز بخشی از کنترل کننده سیستم ABS است که وظیفه کنترل فشار روغن در مدارهای هیدرولیکی (لوله‌های ترمز) چرخ‌ها را دارد. با دریافت اطلاعات از ECU، HCU فشار روغن را در هر یک از چرخ‌ها تنظیم می‌کند تا از قفل شدن چرخ‌ها در شرایط لغزش جلوگیری شود.
به طور کلی، دو واحد کنترل الکترونیکی و هیدرولیکی در کنترل کننده سیستم ABS با همکاری با سایر اجزای سیستم، بهبود عملکرد ترمز خودرو در شرایط لغزش و بهبود کنترل خودرو در هنگام ترمز کردن را فراهم می‌کنند.
3. سوپاپ‌ها یا الکتروموتور پمپ‌ها: این اجزا برای تنظیم فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها استفاده می‌شوند. سوپاپ‌ها به صورت الکترونیکی تنظیم می‌شوند و فشار ترمز را در هر یک از چرخ‌ها به صورت مستقل کنترل می‌کنند.
4. پمپ یا شیرهای برقی (سلونوئید): این اجزا برای کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها استفاده می‌شوند. شیرهای برقی با استفاده از امواج الکترومغناطیسی فشار ترمز را در هر یک از چرخ‌ها تنظیم می‌کنند.
5. اکولوماتورها: این اجزا برای تنظیم فشار ترمز در شبکه هیدرولیکی سیستم ABS استفاده می‌شوند. اکولوماتورها فشار روغن را در هر یک از خطوط هیدرولیکی تنظیم می‌کنند.
6. تقسیم دینامیکی عقب: این قسمت از سیستم ABS برای کنترل فشار ترمز در محور عقب خودرو استفاده می‌شود. با کم کردن فشار ترمز در یک یا دو چرخ خلفی، تقسیم دینامیکی عقب کنترل لغزش چرخ‌های خودرو را بهبود می‌بخشد.
نحوه عملکرد ترمز ABS
ترمز ABS یا سیستم ترمز ضد قفل (Anti-lock Braking System) با کنترل فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها، قفل شدن چرخ‌ها را جلوگیری می‌کند و در نتیجه کنترل خودرو در شرایط لغزش بهبود می‌یابد.
وقتی که راننده ترمز پا را بر روی دسته ترمز فشار می‌دهد، سیستم ABS شروع به کار می‌کند. ابتدا سنسورهای سرعت در هر یک از چرخ‌ها سرعت چرخ را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر سیستم ABS تشخیص بدهد که یک یا چند چرخ دچار لغزش شده‌اند، کنترل کننده سیستم ABS فشار ترمز را در آن چرخ کاهش می‌دهد تا چرخ قفل نشود. سپس، فشار ترمز در چرخ‌های دیگر به همان شکل ادامه می‌یابد تا خودرو به صورت کنترل شده ترمز بخورد.
در صورتی که یک یا چند چرخ دچار لغزش شوند، سیستم ABS فشار ترمز را به صورت دوره‌ای و نوسانی تنظیم می‌کند. این فشار ترمز در هر یک از چرخ‌ها به صورت مستقل کنترل می‌شود تا چرخ قفل نشود و خودرو به صورت کنترل شده ترمز بخورد. همچنین، سیستم ABS در هنگام ترمز کردن عملکرد بهتری نسبت به سیستم ترمز سنتی دارد و به دلیل جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها، مسافت ترمز کوتاه‌تر خواهد بود.
انواع مختلف سیستم ABS
سیستم ترمز ABS به سه نوع چهار کاناله، سه کاناله و یک کاناله تقسیم می‌شود که هر یک از آن‌ها خصوصیات و عملکرد متفاوتی دارند.
1. سیستم چهار کاناله با چهار سنسور (چهار گانه): در این نوع سیستم ABS، چهار سنسور سرعت برای هر یک از چرخ‌ها وجود دارد و هر یک از چرخ‌ها به طور مستقل از دیگر چرخ‌ها کنترل می‌شود. این سیستم برای خودروهایی که دارای سیستم ترمز دیسکی در هر چهار چرخ هستند مناسب است.
2. سیستم سه کاناله با سه سنسور (سه گانه): در این نوع سیستم ABS، سه سنسور سرعت برای چرخ‌های جلو و عقب وجود دارد و یک کنترل کننده برای کنترل فشار ترمز در چرخ‌های جلو و یک کنترل کننده برای کنترل فشار ترمز در چرخ‌های عقب وجود دارد. این سیستم برای خودروهایی مناسب است که دارای سیستم ترمز دیسکی در چرخ‌های جلو و ترمز دیسکی یا بالشتکی در چرخ‌های عقب هستند.
3. سیستم یک کاناله با یک سنسور (تک کاناله): در این نوع سیستم ABS، فقط یک سنسور سرعت برای تمام چرخ‌ها وجود دارد و فشار ترمز در تمام چرخ‌ها به طور مشترک و به صورت یکجا کنترل می‌شود. این سیستم برای خودروهایی مناسب است که دارای سیستم ترمز بالشتکی در همه چرخ‌ها هستند.
به طور کلی، سیستم ABS با توجه به نوع خودرو و نوع سیستم ترمز آن، انتخاب و نصب می‌شود تا بهبود کنترل و عملکرد ترمز خودرو در شرایط لغزش و ایمنی راننده و سایر مسافران را تضمین کند.
روش های عیب‌یابی از سیستم ABS خودرو
در صورتی که سیستم ABS خودرو شما مشکل داشته باشد، ممکن است با مشکلاتی مانند عدم کارکرد ABS، روشن شدن لامپ ABS در داشبورد، یا عملکرد نامناسب ABS هنگام ترمز کردن مواجه شوید. در ادامه، روش‌هایی برای عیب‌یابی سیستم ABS خودرو برای شما توضیح داده شده است:
1. بررسی لامپ ABS: در صورتی که لامپ ABS در داشبورد روشن شود، ابتدا باید دلیل این موضوع را بررسی کنید. برخی از دلایل ممکن شامل خرابی سیستم ABS، سیم‌های رابطه ABS، حسگرهای سرعت چرخ، یا کنترل کننده ABS می‌تواند باشد. در صورتی که لامپ ABS روشن شد، بهتر است به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید تا دلیل دقیق این موضوع را بررسی و رفع کند.
2. بررسی حسگرهای سرعت چرخ: حسگرهای سرعت چرخ به کنترل کننده ABS اطلاعات راجع به سرعت چرخ‌ها را ارسال می‌کنند. در صورتی که یکی از حسگرها خراب باشد، سیستم ABS قادر به کنترل فشار ترمز در آن چرخ نخواهد بود. بنابراین، بررسی حسگرهای سرعت چرخ و جایگزینی آن‌ها در صورت نیاز، می‌تواند مشکل را حل کند.
3. بررسی فشار ترمز: در صورتی که فشار ترمز متعادل نباشد، سیستم ABS قادر به کنترل خودرو به صورت کامل نخواهد بود. در این صورت باید فشار ترمز در تمام چرخ‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز، فشار ترمز را متعادل کنید.
4. بررسی کنترل کننده ABS: در صورتی که سیستم ABS خودرو هنوز هم مشکل دارد، باید کنترل کننده ABS را بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که این کنترل کننده درست کار می‌کند. برخی از مشکلات کنترل کننده ABS ممکن است به دلیل خرابی در قطعات داخلی آن باشد، در این صورت باید قطعات خراب را تعمیر یا جایگزین کنید.
در کل، برای عیب‌یابی سیستم ABS خودرو، باید به مراکز خدمات خودرو مراجعه کنید و توسط تعمیرکار مجرب و متخصص، مشکل را تشخیص داده و رفع کنید. همچنین، نگهداری منظم و تعویض به موقع قطعات و سیستم‌های مرتبط با ABS مانند حسگرهای سرعت چرخ و کنترل کننده ABS، می‌تواند به عملکرد صحیح و بهینه سیستم ABS خودرو کمک کند و از وقوع مشکلات بعدی جلوگیری کند.
نکاتی درمورد نگهداری و روش صحیح استفاده از سیستم ترمز abs خودرو
استفاده از سیستم ترمز ABS خودرو به عنوان یکی از مهمترین قسمت‌های ایمنی خودرو بسیار مهم است. برای نگهداری و استفاده بهینه از سیستم ترمز ABS خودرو، می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:
1. نگهداری منظم: برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ترمز ABS خودرو، حسگرهای سرعت چرخ و کنترل کننده ABS باید به طور منظم بررسی و در صورت لزوم تعویض شوند. همچنین، بهتر است سیستم ترمز و ترمزگیرها نیز به صورت دوره‌ای و توسط تعمیرکار متخصص بررسی شوند.
2. رانندگی به دور از خطر: سیستم ترمز ABS خودرو در شرایط خطرناک مانند رانندگی با سرعت بالا، رانندگی در جاده‌های باریک یا رانندگی در شرایط آب و هوایی نامساعد، بسیار موثر است. بنابراین، بهتر است در این شرایط رانندگی با رعایت حداکثر ایمنی و دوری از خطر، از سیستم ترمز ABS استفاده کنید.
3. استفاده صحیح از ترمز: برای استفاده بهینه از سیستم ترمز ABS خودرو، باید ترمز را به صورت قوی و مداوم فشار داد. در صورتی که نیاز به توقف فوری دارید، باید ترمز را به صورت قوی فشار داد و سپس نگه داشت تا سیستم ترمز ABS بتواند کار خود را بهتر انجام دهد.
4. آموزش خودروسواران جدید: در صورتی که یک خودروسوار جدید برای اولین بار از یک خودرو با سیستم ترمز ABS استفاده می‌کند، بهتر است به او نحوه استفاده صحیح از سیستم ترمز ABS را توضیح دهید و به او نشان دهید که چطور باید در شرایط مختلف از آن استفاده کند.
در نتیجه، نگهداری منظم و استفاده صحیح از سیستم ترمز ABS خودرو، می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش ایمنی خودرو کمک کند. همچنین، بهتر است در صورت وجود هرگونه مشکل در سیستم ترمز ABS، به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید تا مشکل را برطرف کند.